Woensdag 27 maart 2019, 20.25 uur, NPO 2 wordt het jaarlijkse Boekenweekprogramma van Van Kooten en De Bie uitgezonden.
Toen de CPNB in de zomer van 2018 het thema bekendmaakte van de Boekenweek in 2019 – ‘De moeder de vrouw’ – ontketende zij een lawine aan afkeurende reacties. Driehonderd schrijvers, dichters, uitgevers en critici ondertekenden een brief waarin zij de CPNB verweten ‘genderongelijkheid in het literaire veld’ te bestendigen. Ook het feit dat uitgerekend twee mannen waren gevraagd het Boekenweekessay en het geschenk te schrijven, zorgde voor hevige verontwaardiging. De CPNB werd bovendien verweten dat de vrouw ‘oneigentijds met het moederschap werd geïdentificeerd’.
Het oproer werd gesust in een gezamenlijk goed gesprek met de CPNB; de vrouw krijgt voortaan een groter aandeel in de boekenweekactiviteiten. Meer vrouwgerelateerde diversiteit, dus.
Voor hun twaalfde Boekenweekprogramma stelden Van Kooten en De Bie een satiries boeket scènes over het jaarlijkse thema samen. Materiaal in overvloed, dachten ze. De lijst met sketches waarin moeders en vrouwen de hoofdrol speelden in hun programma was lang en divers. Maar gaandeweg nam een verontrustende stemming bezit van beide programmamakers. De lijst grappige filmpjes riep ongemakkelijke vragen op.
De vrouwelijke rollen in de scènes werden bijna allemaal vertolkt door mannen. Door slechts twee mannen. Door Van Kooten en De Bie zelf! Was hier niet bij uitstek sprake van een oneigentijdse identificatie met mannelijke overexposure uit vroeger tijden?
En hoe zat het met de zo vurig gewenste genderdiversiteit?
Grote schrik: het woord gender komt in het programma helemaal niet voor! De filmpjes werden gedraaid in de periode 1975-1998, toen de genderwetenschappen nog een verborgen leven leidden in donkere uithoeken van de universitaire campussen.
Na koortsachtig overleg besloot de VPRO-leiding het programma toch voor uitzending vrij te geven. Ook uit respect voor de deelnemende moedige vrouwen: Mémien Holboog, Carla van Putten, Diana Charité e.a.
Tot slot nog dit: uit betrouwbare bron vernamen wij dat Thea Ternauw binnenkort een klacht bij het OM gaat indienen tegen de heer Cor van der Laak wegens grensoverschrijdend gedrag, gepleegd tijdens opnamen van het programma van Van Kooten en De Bie in 1977…
Moeder Carla Van Putten: “Misschien ga jij wel trouwen met zo’n leuk transgendertje, Frank.” Zoon Frank: “Nee, moeder!”
Wim de Bie 